Các chuyên gia y tế cảnh báo tình trạng người dân tự ý xử lý rắn cắn bằng cách cắt lể, đắp thuốc lá, hút nọc… đang để lại những hậu quả nặng nề. Không chỉ không làm giảm độc tính, những phương thức truyền miệng này còn làm tăng nguy cơ sốc phản vệ, hoại tử và tử vong nhanh chóng, đặc biệt trong những trường hợp bị rắn độc tấn công.
Chiều 6.12, khoa Cấp cứu Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á Long An tiếp nhận anh N.V.P. (36 tuổi, Tây Ninh) trong tình trạng nguy kịch: tím tái, thở yếu, mạch khó bắt và huyết áp không đo được. BSCK2 Nguyễn Mạnh Bảo – Trưởng khoa – đánh giá đây là biểu hiện của sốc phản vệ mức độ nặng, có thể ngừng tim trong vài phút nếu không được cấp cứu kịp thời.
Ngộ nhận dẫn đến nguy kịch
Trước đó, anh P. bị rắn lục đuôi đỏ cắn khi làm việc quanh nhà. Thay vì đến bệnh viện, anh nghe lời người quen đến một thầy lang để cắt lể và đắp thuốc lá với mong muốn “hút độc”. Sau vài giờ, chân anh sưng to, chảy dịch và xuất hiện các dấu hiệu suy hô hấp, khiến gia đình phải đưa đi cấp cứu.
Theo bác sĩ Bảo, nọc rắn lục đuôi đỏ gây rối loạn đông máu và tổn thương mô. Việc cắt lể không giúp loại bỏ nọc mà còn tạo đường xâm nhập cho vi khuẩn. Khi kết hợp với các loại thuốc lá không rõ nguồn gốc, cơ thể có thể phản ứng mạnh, kích hoạt sốc phản vệ – tình trạng đe dọa tính mạng nếu không xử lý ngay.
Nỗ lực giành lại sinh mạng cho bệnh nhân
Tại phòng cấp cứu, ê kíp y khoa phải triển khai nhiều biện pháp song song để duy trì sự sống. Adrenaline được tiêm khẩn cấp nhằm đảo ngược tình trạng tụt huyết áp và cải thiện hô hấp. Bệnh nhân được hỗ trợ thở, truyền dịch và theo dõi liên tục.
Khi dấu hiệu sinh tồn dần ổn định, bác sĩ mới có thể tiến hành điều trị đặc hiệu bằng huyết thanh kháng nọc. Loại huyết thanh này được truyền chậm và giám sát nghiêm ngặt để trung hòa độc tố trong máu, tránh gây thêm các phản ứng dị ứng.
Cùng với đó, anh P. được tiêm phòng uốn ván, dùng kháng sinh để ngăn nhiễm trùng và thuốc giảm đau, kháng viêm nhằm hạn chế tổn thương mô. Những ngày tiếp theo, bác sĩ theo dõi sát nguy cơ rối loạn đông máu, suy thận hoặc phù phổi – các biến chứng thường gặp khi điều trị muộn.
Đến ngày thứ sáu, bệnh nhân phục hồi tương đối ổn định và được chuyển sang khoa Nội Tim mạch trước khi xuất viện.
Vì sao phương pháp dân gian lại nguy hiểm?
Theo các chuyên gia, vết rắn cắn vốn đã là tổn thương sâu. Việc đắp lá, rạch da hay hút nọc không chỉ không có cơ sở khoa học, mà còn tạo điều kiện để dị nguyên, vi khuẩn hoặc hóa chất lạ xâm nhập vào cơ thể. Những tác nhân này có thể gây phản vệ, viêm mô tế bào, hoại tử lan rộng, thậm chí nhiễm trùng huyết.
Thực tế ghi nhận nhiều trường hợp phải cắt cụt chi hoặc tử vong do điều trị sai cách trước khi đến bệnh viện. Điều đáng nói là hầu hết các biến chứng này đều có thể phòng tránh nếu nạn nhân được cấp cứu đúng và sớm.
Thời gian vàng quyết định sự sống
Theo khuyến cáo, 1–2 giờ đầu tiên sau khi bị rắn cắn là “thời gian vàng” quyết định khả năng sống sót. Việc chần chừ hoặc tìm đến các biện pháp dân gian có thể khiến bệnh tình diễn biến xấu không thể kiểm soát.
Bác sĩ Bảo khuyến cáo người dân cần ghi nhớ bốn nguyên tắc quan trọng:
Giữ bình tĩnh, hạn chế di chuyển để nọc độc không lan nhanh.
Cố định chi bị cắn bằng vật mềm, không garo quá chặt.
Tuyệt đối không đắp thuốc lá, không rạch da, không hút nọc, không bôi bất kỳ chất gì lên vết thương.
Đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt để được điều trị bằng huyết thanh kháng nọc.
“Trong xử trí rắn cắn, thời gian chính là sinh mạng. Mọi biện pháp dân gian đều không thể thay thế điều trị y khoa”, bác sĩ Bảo nhấn mạnh.